Choć o otwornicach nie mówi się zbyt wiele, jest to podstawowe wyposażenie większości fachowców oraz hobbystycznych majsterkowiczów. To właśnie z ich pomocą możliwe jest wykonywanie otworów o większych średnicach w betonowych murach, drewnie, metalu, szkle czy gresie. Każdy z materiałów ma jednak inną charakterystykę, wobec czego otwornica do niego przeznaczona posiada odpowiednią konstrukcję. Poniżej wyjaśniamy, w jaki sposób prawidłowo dobrać to narzędzie do danej pracy.
Rodzaje otwornic
Każda otwornica ma bardzo podobną budowę: cylinder zakończony z jednej strony koroną ostrzy skrawających, a z drugiej mocowaniem do adaptera. Ten ostatni wyposażony jest często w wiertło prowadzące, ułatwiające wykonanie otworu w odpowiednim miejscu. Jednak istnieją też istotne różnice pomiędzy poszczególnymi typami otwornic. Jakie?
- Rodzaj materiału, z jakiego zostały wykonane zęby. Ich twardość dobierana jest do obrabianego materiału.
- Średnica. Wybór otwornicy zależny jest od wielkości otworu. Dlatego też większość specjalistów kupuje cały zestaw otwornic, umożliwiający wiercenie zarówno niewielkich, jak i całkiem dużych otworów.
- Kształt i ilość zębów. Budowa otwornicy dostosowana jest do obrabianego materiału. Dzięki temu krawędź otworu pozostaje gładka, a obrabiany materiał nie ulega uszkodzeniu (szczególnie w przypadku szkła lub płytek do łazienki).
- Dodatkowe możliwości. W przypadku wiercenia w betonie warto skorzystać z udaru. Jednak budowa otwornicy musi umożliwiać przeniesienie dodatkowego ruchu z wiertarki na otwornicę.
Wśród różnych modeli na rynku dostępna jest także otwornica regulowana. Choć pozwala ona na wykonywanie otworów o różnych średnicach, jej właściwe ustawienie wymaga wprawy i czasu. Dlatego też do standardowych prac korzysta się przeważnie z otwornic o stałej średnicy wiercenia.
Do czego służy otwornica bimetalowa?
Do najpopularniejszych rozwiązań należy otwornica bimetalowa. Jak wskazuje jej nazwa, składa się ona z elementów wykonanych z różnych metali, połączonych ze sobą na stałe. Korpus, który musi przenosić cały moment obrotowy, wykonany jest ze stali narzędziowej. Stal ta jednak jest zbyt miękka na zęby. Dlatego też te wykonane są ze stali szybkotnącej HSS. Takie połączenie sprawdzi się doskonale jako otwornica do stali, łącząc w sobie dużą żywotność oraz skuteczność. Jako uniwersalne narzędzie może być ona też wykorzystana jako otwornica do plastiku, zapewniając gładkie krawędzie wywierconego otworu. Dlatego też otwornice bimetalowe cieszą się największą popularnością wśród hydraulików czy monterów.
Jakie zastosowania ma otwornica diamentowa?
Stal szybkotnąca nie poradzi sobie z twardszymi materiałami, jak szkło, beton czy ceramika. W takim przypadku potrzebne będą otwornice do puszek elektrycznych. Ich zęby wykonane są z jednego z najtwardszych materiałów: diamentu. Bez problemu poradzą sobie z najtwardszym murem, nie tępiąc się tak szybko, jak otwornice uniwersalne. Tego typu modele wykonują precyzyjne, gładko wykończone otwory nawet w ceramice czy szkle. Jednak otwornica do gniazdek z diamentowym wykończeniem jest dość kosztowna.
Co wybrać: otwornicę diamentową czy wolframową?
Istnieje wiele innych, twardych materiałów. Czy zatem otwornica diamentowa ma jakąś tańszą alternatywę? Jedną z nich są modele z koroną wolframową (z węglika wolframu). Nadaje się ona zarówno do wiercenia w twardym betonie, jak i wykonywania otworów w płytkach ceramicznych. Która z tych otwornic sprawdza się lepiej? Otwornica diamentowa do betonu charakteryzuje się większą żywotnością. Ostrza ulegają stępieniu znacznie wolniej, dzięki czemu narzędzie może pracować wydajnie przez znacznie dłuższy czas. Warto wybrać również otwornicę diamentową do gresu, ponieważ zapewnia ona większą precyzję. Zminimalizujesz w ten sposób także ryzyko uszkodzenia tafli szkła lub płytki. Natomiast otwornica wolframowa sprawdzi się u fachowców, którzy wiercą w bardzo różnych materiałach i potrzebują bardziej uniwersalnego rozwiązania. W takim przypadku tańszy model ze spiekiem wolframowym będzie lepszym wyborem.
Czym jest otwornica widiowa?
Dużą popularnością cieszy się również otwornica widiowa do metalu, betonu czy gresu. Czym charakteryzuje się ten model? Widia to określenie węglika spiekanego, który wykonywany jest z węglika wolframu połączonego z korpusem za pomocą równie twardego kobaltu. Podobnie jak modele wolframowe (które jednak nie muszą być wykonane ze spieku węglika), otwornica widiowa jest narzędziem uniwersalnym, które sprawdzi się zarówno w przypadku miękkich materiałów, jak i tych najtwardszych.
Otwornica do drewna, czyli jaka?
Drewno nie stawia dużego oporu w czasie jego obróbki. Dlatego też otwornica do drewna nie musi posiadać bardzo twardych zębów, by szybko i sprawnie wykonywać otwory w deskach i drewnianych elementach konstrukcyjnych. Zwykła, metalowa otwornica do zawiasów meblowych sprawdzi się w takiej roli najlepiej, a jednocześnie jej cena jest niewielka. Przy dużym natężeniu pracy metalowe zęby mogą się dość szybko stępić. Dlatego też typowa otwornica stolarza należy do grupy bimetalowych: z koroną wykonaną z bardziej wytrzymałej na ścieranie stali szybkotnącej.
Otwornica do betonu: jaką wybrać?
Do wykonywania otworów w betonie wykorzystuje się otwornice diamentowe, wolframowe oraz widiowe. Wybór optymalnego rozwiązania uzależniony jest od kilku czynników, jak:
- Rodzaju betonu oraz jego twardości.
- Głębokości wiercenia.
- Mocy posiadanego urządzenia. Diamentowa otwornica do betonu wymaga większej mocy, by wykonać otwór o gładkich krawędziach.
Dużym wyzwaniem może być wiercenie w betonie zbrojonym. Wolframowa lub widiowa otwornica do puszek może ulec uszkodzeniu przy kontakcie z metalowymi elementami zbrojenia. Jedynie diamentowe zęby są w stanie przebić się przez tak twardy materiał. W przypadku takiego materiału nie korzysta się również z udaru. Z jednej strony zwiększa to żywotność otwornicy, z drugiej zapobiega uszkodzeniu zbrojenia.
Otwornica do metalu: kluczowe cechy i zastosowania
Metale to dość szeroka grupa materiałów. Należą do nich zarówno wyroby stalowe, jak i aluminium, miedź czy mosiądz. Każdy z nich posiada inne właściwości fizyczne, takie jak twardość czy plastyczność.
W przypadku miękkich metali, do których zaliczyć można aluminium, miedź, a także mosiądz, najlepiej sprawdzi się otwornica do metalu HSS. Do stali nierdzewnej oraz żeliwa lepiej skorzystać z otwornic bimetalowych lub diamentowych.
Otwornice do różnych materiałów – poradnik eksperta
Oprócz miękkiego drzewa, średnio twardych metali oraz najtwardszego w tym zestawieniu betonu jest wiele innych, specyficznych materiałów, wymagających odpowiedniego podejścia. Otwornica do płytek oraz szkła nie może powodować uszkodzenia płytki w czasie obróbki. Dlatego w tym przypadku wykorzystuje się otwornice z pyłem diamentowym lub nasypem ze spieku wolframowego. W ten sposób siła cięcia rozkłada się na znacznie większą ilość punktów, powodując mniejsze naprężenia w obrabianym materiale. Otwornice do gresu charakteryzują się zatem odmienną budową korony w porównaniu do klasycznych otwornic bimetalowych czy metalowych.
Trudna jest również obróbka materiałów kruchych, jak na przykład styropian. Narzędzie nie może mieć zbyt wysokiej temperatury w czasie pracy, więc ważne jest odpowiednie chłodzenie otwornicy. Jednocześnie trudne jest uzyskanie gładkich krawędzi – drobiny styropianu są wyrywane ze swojej struktury. Dlatego otwornica do styropianu posiada zęby o charakterystycznym kształcie.
Jak skompletować swoje narzędzia do pracy? W naszym sklepie znaleźć można otwornice do każdego materiału. Jednak do ich prawidłowego zamontowania potrzebne są też akcesoria do otwornic, a przede wszystkim adaptery dobrane do średnicy otwornicy. Następnie cały komplet można podłączyć do wiertarki. Dopiero wtedy można przystąpić do pracy!
