Lutownica to proste w budowie, lecz bardzo funkcjonalne narzędzie przydatne zarówno w pracy profesjonalistów, jak i w użytku domowym. Jednak wielość parametrów i rodzajów tych przyrządów może wzbudzać wątpliwości co do zakupu. Sprawdź, jaką lutownicę kupić, by sprawdziła się najlepiej w Twojej pracy!
Jak działa lutownica? Przygotuj się do lutowania
Lutownica to przyrząd, który służy do łączenia elementów – najczęściej metalowych. Materiałem wykorzystywanym w tym celu jest spoiwo lutownicze. Powszechnie zwane cyną, nie składa się wyłącznie z tego pierwiastka – zawiera około 40% ołowiu, a często też inne metale, np. srebro lub miedź.
Spoiwo ma temperaturę topnienia niższą niż temperatura łączonych elementów. Dzięki temu po podgrzaniu za pomocą lutownicy może je na stałe połączyć. Tego rodzaju narzędzia do łączenia najczęściej wykorzystywane są w elektronice i elektryce, choć niektóre modele z powodzeniem sprawdzą się przy obróbce blachy i w różnego rodzaju pracach instalacyjnych.
Jaka lutownica do domu, a jaka do warsztatu? Podstawowe kwestie
Zanim zdecydujesz, jaką lutownicę kupić i jakie akcesoria do lutownicy okażą się najlepsze, przede wszystkim ustal, do czego będziesz wykorzystywać to narzędzie. Podstawową kwestią jest precyzja. Inne lutownice przeznaczone są do małych podzespołów elektronicznych (SMD), inne – do łączenia przewodów i naprawy obwodów elektrycznych, a jeszcze inne – do rur miedzianych, rynien czy elementów dekarskich.
Kolejna sprawa to sposób zasilania. W warsztatach i przydomowych garażach zdecydowanie lepiej sprawdzą się lutownice zasilane sieciowo. Jeśli jednak wykonujesz pracę w terenie, lub specyfika miejsca nie pozwala na podłączenie przyrządu do prądu, pomyśl o modelach mobilnych, takich jak np. lutownica gazowa lub na baterie.
Pozostałe kwestie, np. jaka moc lutownicy do elektroniki będzie najlepsza, weź pod uwagę w dalszej kolejności. Najpierw jednak przyjrzyj się rodzajom narzędzi do lutowania dostępnych na rynku.
Jaką lutownicę kupić? Rodzaje narzędzi
Podobnie jak inne narzędzia, np. próbniki napięcia czy wkrętaki elektryczne, lutownice dzielą się na te przeznaczone do użytku profesjonalnego oraz na uniwersalne narzędzia, które przy odrobinie wiedzy, jak używać lutownicy, mogą być z powodzeniem wykorzystywane w użytku domowym. Rzecz w tym, by wybrać lutownicę optymalnie trafiającą właśnie w Twoje potrzeby.
Lutownica grzałkowa – przeznaczona do prac elektryków i elektroników. Podgrzewany grzałką metalowy grot pozwala na precyzyjne lutowanie małych podzespołów elektronicznych (SMD). Zasilana z sieci, lutownica grzałkowa zwykle nie ma opcji regulacji temperatury.
Lutownica kolbowa – to rodzaj lutownicy grzałkowej, w której grot wykonany został z masywnego kawałka metalu. To narzędzie o wyjątkowo prostej budowie, cenione za wygodę i poręczność. Jeśli zastanawiasz się, jaka lutownica do kabli i większych elementów elektroniki sprawdzi się najlepiej, odpowiedzią jest właśnie lutownica kolbowa. Pozwala także na łączenie prostych obwodów oraz na naprawdę urządzeń domowych i nie tylko, w których doszło do awarii przewodów. Zaletą tego modelu są wymienne groty – to rozwiązanie przydatne nie tylko wtedy, gdy nie jesteś pewien, jaki grot do lutownicy wybrać, ale też przy częstym używaniu i konieczności wymiany tego akcesorium do lutownicy.
Dostępne są przyrządy o różnej mocy. Niewielką moc ma np. lutownica kolbowa 30W. Jednak znajdziesz też modele takie jak lutownica kolbowa 60W, a nawet lutownica kolbowa 100W.
Lutownica transformatorowa – to uniwersalne narzędzie, o szerokim spektrum zastosowań. Choć zakup tego rodzaju przyrządu okaże się większym wydatkiem niż lutownica kolbowa, tak naprawdę jest optymalnym wyborem dla majsterkowiczów. Jeśli więc zastanawiasz się, jaka lutownica do domu będzie najlepsza, wybierz produkt taki jak np. lutownica transformatorowa 100W. Tego typu lutownice doskonale sprawdzają się też w pracach przy elektrycznych instalacjach samochodowych.
Lutownica transformatorowa znajduje zastosowanie w łączeniu przewodów i naprawie obwodów elektrycznych. Do uzyskania wysokiej temperatury przyrząd ten wykorzystuje prąd o dużym natężeniu. Integralną częścią tego modelu urządzenia jest transformator. Jeśli zastanawiasz się, jaka lutownica na początek będzie najlepsza, urządzenia transformatorowe mają zdecydowaną przewagę. Ich ceniona zaleta to m.in. krótki czas nagrzewania. Idealnie sprawdza się do lutowania grubych kabli i dużych powierzchni. Jednak ze względu na stosunkowo dużą masę urządzenia, długotrwałe używanie może okazać się dość niewygodne. Lutownica transformatorowa raczej też nie nadaje się do prac wymagających dużej precyzji.
Lutownica gazowa – ten model lutownicy wysoką temperaturę grotu uzyskuje dzięki podgrzaniu palnikiem gazowym na propan-butan. Dużą zaletą lutownicy gazowej jest jej wspomniana wcześniej mobilność. Dzięki niewielkim wymiarom z powodzeniem pomieści ją skrzynka narzędziowa. Wyposażona w regulację przepływu gazu, lutownica gazowa sprawdzi się w typowych pracach warsztatowych, w łączeniu precyzyjnym, do prac hydraulicznych i dekarskich, ale też np. w opalaniu drewna czy usuwania lakieru, na zasadzie palnika gazowego.
Lutownica akumulatorowa – to odmiana lutownicy grzałkowej, jednak zasilana bateryjnie. Ze względu na niższą niż przy innych modelach moc, lutownica akumulatorowa najlepiej sprawdzi się przy łączeniu elementów o niewielkich rozmiarach. Małe, lekkie i łatwe w transporcie, lutownice akumulatorowe znajdują zastosowanie w pracy mobilnej. Warto jednak pamiętać, że są nieco mniej wydajne niż urządzenia zasilane sieciowo i mają krótszy czas pracy.
Jaką moc lutownicy wybrać?
Kolejną kwestią przy wyborze lutownicy jest jej moc. Gdy już zdecydujesz się, jaką lutownicę wybrać, weź pod uwagę różnorodność parametrów urządzeń.
Odpowiedź na pytanie, jaka moc lutownicy do elektroniki, kabli itp. zależy od rodzaju łączonych elementów. W przypadku drobnych części elektronicznych sprawdzi się urządzenie o mniejszej mocy. Pozwala na precyzyjną pracę, a przy tym nie niesie ze sobą ryzyka uszkodzenia delikatnych elementów. Lutownica o większej mocy szybciej się nagrzewa, dzięki czemu z powodzeniem znajdzie zastosowanie w łączeniu nawet dużych powierzchni.
Jaka lutownica do kabli sprawdzi się najlepiej? Wybierz taką o mocy przynajmniej 100W. Natomiast do lutowania elektroniki z powodzeniem możesz zastosować moc 30W.
Szpic, dłuto czy ołówek? Jaki grot do lutownicy wybrać?
Akcesoria do lutowania wyposażone zostały w groty o różnych końcówka. Podobnie jak przy mocy, pod uwagę trzeba wziąć rodzaj lutowanych elementów. Wybór odpowiedniego grotu wpływa na wygodę i precyzję pracy.
Jakie groty do lutownicy masz do wyboru? Rozwiązań jest naprawdę sporo. Możesz wybrać grot w kształcie ołówka, szpicu, długa, grot płaski itp. Wybór zwykle jest dość intuicyjny – jeśli wiesz, jakie elementy planujesz lutować, dobierzesz grot pod kątem wygody przy tego rodzaju pracy. Groty różnią się ze względu na kształt i rozmiar. Cieńsze z oczywistych względów będą najlepsze do elektroniki, grubsze – do kabli i innych większych powierzchni.
Warto przy tym pamiętać, że cieńsze groty szybciej się zużywają. Rozważając, jaki grot do lutownicy wybrać, pamiętaj też o dopasowaniu tego akcesoriów do lutowania do modelu urządzenia, które posiadasz lub zamierzasz kupić.
Jaka lutownica do pracy mobilnej? Rozmiar
Rozmiar lutownicy ma znaczenie – szczególnie, gdy praca zajmuje dużo czasu, trzeba ją wykonywać w niewygodnej pozycji itp. Do elektroniki i innych detali z pewnością najlepiej wybrać lekkie urządzenie. Cięższa lutownica może być z powodzeniem zastosowana do łączenia większych elementów.
Jaką lutownicę wybrać – czas nagrzewania
Czas nagrzewania grotu ma znaczenie głównie w serwisach, w których liczy się szybkość pracy. Najszybciej nagrzewają się lutownice transformatorowe – nawet w 7 sekund. Jednak przy precyzyjnym łączeniu np. układów scalonych, czas nagrzewania nie powinien być zbyt krótki. Może wynosić nawet 2-3 minuty. W takich pracach liczy się dokładność, a zbyt szybkie nagrzanie grotu lutownicy do zbyt wysokiej temperatury mogłoby nawet uszkodzić elektronikę.
Maksymalna temperatura pracy
W przypadku urządzeń do lutowania maksymalna temperatura pracy ma związek z rodzajem spoiwa, którego zamierzasz użyć. Dla stopów twardych konieczne okaże się zastosowanie urządzenia o temperaturze minimum 400°C. Mniejsza temperatura sprawdzi się przy lutowaniu układów scalonych i innej elektroniki. Jeśli zamierzasz wykorzystywać lutownicę do różnego rodzaju elementów, dobrym rozwiązaniem będzie zakup urządzenia z regulacją temperatury lub wybór dwóch lub więcej lutownic kolbowych. Tak naprawdę nie są to przyrządy bardzo drogie, a dostępność kilku opcji daje większą dokładność działania.
Akcesoria do lutowania – tego będziesz potrzebować!
Gdy już zdecydujesz, jaką lutownicę kupić, pomyśl o wyposażeniu dodatkowym, które może być potrzebne. Podstawowym i niezbędnym akcesorium do lutowania jest oczywiście spoiwo. Inne to np. topniki, wymienne groty, odsysacz do cyny, stojak do kolby, gąbka do czyszczenia grotów itp.
Jeśli zdecydujesz się na zakup urządzenia w praktycznej walizce, takiego jak lutownica transformatorowa 200W, niezbędne akcesoria do lutowania dostaniesz w zestawie. To bardzo praktyczne i wygodne rozwiązanie – wszystkie elementy masz w jednym miejscu, do tego możesz je przenosić bezpiecznie w walizce.
Jaką lutownicę kupić do domu, a jaką do warsztatu? Jakość ma znaczenie!
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się zakupić lutownicę do użytku domowego, lubisz majsterkować, czy potrzebujesz profesjonalnego sprzętu do serwisu, postaw na narzędzia sprawdzonego producenta. Nie da się zaprzeczyć, że jakość sprzętu wykorzystywanego przez specjalistę przekłada się wprost na jakość jego usług. Precyzyjne i dobrze dopasowane urządzenia przyspieszają cały proces i generują mniejsze ryzyko błędów wynikających z czynnika ludzkiego.
Wysokiej jakości lutownica posłuży dłużej – niezależnie od tego, czy wykorzystujesz ją zawodowo, czy prywatnie. Okaże się też bezpieczniejsza niż tanie narzędzia nieznanej marki. Dobra lutownica to inwestycja, która na pewno się opłaci!
